لوګر د افغانستان د 34 ولایتونو له ډلې څخه یو دی. په لومړۍ څېړنه کې د لوګر ویی له دوو مورفیمونو (لو) او (ګر) څخه رغیدلی دی، چې (لو) دلوی او ستر په مانا او (ګر) د غر یا غره په مانا دی.په روسي کې غره ته (ګړه) ویله کیږي او په ټولو سلاوي ژبو کې د(ګر،ګره،ګري) ریښه شته ده.دغه کلیمه په سانسګریټ کې د(ګیري) giri په اوستا کې gairi اورمړي کې د giri په جوله او بڼه استعمالیده، چې دپښتو په ژبه کې د(غر)په شکل لاژوندۍ پاتې ده.

این دریا از دامنه گردن مسجد دیمرداد وبلندی جانب جنوب خوات وردک سرچشمه گرفته بعد از آن رخ به شمال سواحل خود را در خوات آبیاری می کند . پس از آن در بین فلات پست شیخ آباد به جلگه شیخ آباد می افتد و پس از آبیاری اطراف و نواحی خود ، از بنی حصار کابل ، علاقه جات شیوکی را آب داده به جلگه بین بتخاک و کابل از پل بگرامی به شمال دریای وصل می شود و طول این دریا 108 کیلو متر است .

 با آنکه این معدن طلا, درمنطقه امن ولايت موقعیت دارند؛ اما گزارش هايی از کندن کاری غیرقانونی وخودسر دراين معدن وجود دارد و برخی کارمندان شرکت های استخراج کننده، ادعا دارند که شرکت های استخراج کننده، مقدار زیادی طلا نسبت به آنچه به دولت گزارش می دهند، از این معادن استخراج می کنند و به پاكستان قاچاق ميگردد.

امین الله خان لوگری

مطابق ضبط موهن لال، جاسوس انگلیس در۱۸۴۱

سالهای نخستین زندگی نایب امین الله خان تا تجاوز اول انگلیس:

 نایب امین الله خان لوگری در دوره اخیر سدوزائی ودر عصرعروج بارکزائی ، از اواخر سلطنت شاه زمان بن تیمورشاه تا آخر دوره حکمروائی امیردوست محمدخان، درحدود ۶۰ سال تمام، مورد ارادت واحترام شاهان، امراء، وزراء،سران وسرداران افغان قرارداشت ودر قبال پیش امدهای مختلف وبحران آمیز پادشاه گردشی ها، عروج ونزول اشخاص وخانواده ها، عزل ونصب وزراء وتهاجمات بیگانگان وتطورات بزرگ اجتماعی وسیاسی قرن ۱۹ میلادی شخصیت خود وشئون ملی خود را به حیث یک افغان مستشعر برخیر وشر مملکت حفظ کرد ودر گیرودار بسیار بغرنج اجتماعی که همگان از پیچ وتاب آن کم وبیش اطلاع دارند از ضعف اخلاقی وفساد برکنار ماند.

 د افغانستان د ولسمشرۍ د دويم پړاو دواړه نوماندان اشرف غني احمدزی او عبدالله عبدالله وايي ګډه اعلاميه يې لاسليک کړې، چې پر بنسټ يې د دواړو ډلو ګډ کار مشخص شوی دی.

د ولسمشرۍ نوماند اشرف غني احمدزي وويل موږ د هېواد وضعيت ته په کتو دغه اعلاميه لاسليک کړې او په خبره يې دې پايلې ته رسېدلي يو چې د هېواد د ملي ګټو په پام کې نيولو سره ګډ کار وکړو.

ده وویل د ولسمشرۍ دواړه نوماندان خلکو ته يو ډول مسوول دي او زياته يې کړه چې وروسته له دې به د ټاکنو په اړه نه غږېږي، بلکې د راتلونکي حکومت په اړه به خبرې کوي.

بسم الله الرحمن الرحیم

کابل 17 اسد 1393
  اعلامیه مشترک تیم های انتخاباتی در مورد نهایی سازی قانونمند دور دوم انتخابات ریاست جمهوری 1393 و تشکیل حکومت وحدت ملی
شکی نیست که کشور عزیز ما در یکی از حساس ترین مراحل تاریخ سیاسی خویش قرار دارد. عبور موفقانه ازین مرحله حساس نیازمند داشتن یک دولت قوی و مشروع است که بر مبنای اجماع سیاسی و اراده استوار همگانی تشکیل گردد.

قرار است بزرگان ، موی سفیدان ، علما،جوانان،نهاد های مدنی ، انجمن های احتماعی وفرهنگی وباشندگان سراسر ولایت لوگر به روزشنبه مورخ 18 ماه اسد سال جاری تظاهرات گسترده ووسیع را بخاطر کارکرد های خلاف قانون والی وشاروال لوگر وهم چنان علیه بی عدالتی ها ، افزایش فساد، گسترش نا امنی ها ،بی بند وباری وخیانت های یک تعداد مقام های دولتی ولایت لوگر ودفاع از حقوق مشروع مردم غیور ومجاهد لوگر در شهر پل علم مرکز این ولایت راه اندازی نمایند.

 د دغې ودانۍ د جوړونې چارې د روان کال د حمل د میاشتې په ۱۸مه نیټه پیل شوی او د جوړیدو چارې یې هم د پوهنې ریاست د منسوبینو ترڅنګ د انجینرانو لخوا تر پوره څار لاندې پرمخ ځي. 

وروسته له خوست ولایت څخه، لوګر دویم ولایت دی ، چې دغه کمپلکس ودانۍ پکې جوړیږي.

 ددغه ولایت د څرخ ولسوالۍ سلګونه اوسیدونکې نن مرکز پل علم کې داعتراض په توګه را ټول شوي وو.

د څرخ قومي مشرانو سلام وطندار ته وویل د تیرو دوه ورځو راهیسي په څرخ ولسوالۍ کې د افغان ځانګړو ځواکونو پوځي عملیاتو کې د ښځو او ماشومانو په ګډون ۱۶ تنه وژل شوي او ۴۹ نور ټپيان دي.

هغوی خبرداری ورکړ چې که چیري افغان حکومت د ملکې وګړو ژوند خوندېتوب ته پاملرنه ونه کړي نو د وسله والو مخالفینو په لېکو کې به د دولت پر ضد وجنګیږي.
دا هم د څرخ ولسوالۍ د څو تنو اوسېدونکو اعتراضونه چې د نور احمد په نوم د یوه دولس کلن ماشوم په ژړغونې غږ پیلیږي.

 بزرگان ،موی سفیدان ،علما، جوانان ، نهاد های مدنی ، انجمن های اجتماعی وفرهنگی ونماینده های ولسوالی مختلف ولایت لوگر امروز طی گردهمایی بزرگ که به سلسله جلسات قبلی دایر نموده بودند فیصله نمودند که دیگر خوصله آنها به سررسیده ونمی گذارند که والی وشاروال لوگر بالای مردم مجاهد وغیور این ولایت تمسخر نمایند وبه هدف شوم شان که دزدی وچوروچپاول وتلف نمودن حقوق مردم لوگر میباشد برسند .

 د سنځل ګل مشاعرې موسم تېر شو، خو د لوګر د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست له خوا ونه نمانځل شوه. پوښتنه دا ده، چې د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مشر او نور مامورین یې په کوم داسې مهم کار مصروف و، چې د یوې مهمې مشاعرې نمانځل یې له یاده ووتل؟

 د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست ماضي ته که وکتل شي، په لوګر کې یې په خپل څو کلن کاري بهیر کې د فرهنګ او ادب د غوړیدو لپاره هیڅ نه دي کړي او هغه کارونه یې چې کړي، دومره د ټیټې سویې دي، چې د فرهنګي کار په سترګه ورته کتلی نه شو. شاید یوه وجه یې دا وي، چې تر دې دمه یې وړ مشر نه دی موندلی. د لوګر میشتو فرهنګیانو په وینا په ریاست کې لا هم مداریان او چاپلوسان په واک کې دي، چې د هیڅ ډول فرهنګي کار تمه ترې نه شي کیدی.

 والی لوگر از موتر های باربری جزیه می گیرد، دیوران لین عمومی کابل-لوگرمی گویند که نیازمحمد امیری والی لوگر ازنزد آنها به زور پول اخذمی نمایدوآنها را تهدید می کند که اگراز هر موترباربری به وی پول ندهند به مشکلات جدی مواجه خواهندشد.

معراج الدین یکی ازدیوران لین کابل-لوگرطی مصاحبه با هفته نامه ملی هیلی گفت که نیازمحمدامیری والی لوگر همیشه ازدیوران موتر های باربری پول اخذمی نماید ودرصورت عدم پرداخت پول موتر های آنها را توقف وبه بهانه های مختلف ازایشان جزیه اخذمی کند.

 الحاج محمد اکبر ستانکزی نماینده منتخب ولایت لوگر در ولسی جرگه در مراسم توزیع اطلاع نامه های امتحانات چهار نیمه ماهه شاگردان ممتار لیسه خصوصی افغان شهید فاروق ستانکزی اشتراک وموفقیت آنها را با ایشان ووالدین شان تبریک گفته واز انها خواست تا با تمام توان در قسمت آموختن علم ودانش کوشش نمایند.

 دلوګر ولایت ټولو شاعرانو لیکوالانو ته خبر ورکول کیږي چې دلوګر د ځوانانو ټولنېزه اوکلتوري ټولني فرهنګي کمیټه دلوګر دشاعرانو پر تذکیره کار کوي او ۵۰ سلنه د شاعرانو پيژندپآڼي انځورنه او د شعر نموني راټولي کړي دي که تاسو هم خپله شاعر یاست او یاهم دلوګر کوم شاعر پيژني؟ نو په دغه برخه کې راسره مرسته وکړي څو په دغه کتاب کې دلوګر دټولو شاعرانو خویندو او وروڼو شعرونه او لنډه پيژنده چاپ شي.

 داکتر فضل الله مجددی والی لغمان در مراسم فاتحه خوانی قوماندان سیف الله مجاهد در مسجد قریه کتب خیل ولسوالی محمد آغه ولایت لوگر اشتراک نمودند و ضمن دعا به روح پاک مرحومی افزودند که شهید سیف الله مجاهد یک شخصیت اجتماعی، مردم دوست، صادق، مجاهد واقعی و پاک نفس بود و شهادت او را ضایعه بزرگ برای مردم آن منطقه خواند و از بارگاه ایزد منان برای مرحومی بهشت برین و به بازمانده گانش صبر جمیل و اجر اعظیم استدعا نموده و پسر خورد سال مرحومی را به آغوش گرفته، مورد نوازش و شفقت قرار دادند بعداً داکتر مجددی به آرامگاه شهید مرحومی رفته و به روح شان اتحاف دعا نمودند.

 د لوګر د پوهنې ریاست د ویاند او مطبوعاتو دفتر

 د لوګر د مرکز او ولسوالیو ښوونځي د اوړي له ۱۰ ورځنې رخصتۍ وروسته نن بیرته پیل شول. د لوګرښوونځي د څلورنیم میاشتنې ازموینې تر اخیستو وروسته د پوهنې وزارت د لارښوونې له مخې د لسو ورځو لپاره رخصت شوي وه، چې د دې رخصتۍ په پوره کیدو سره بیرته په ښوونځیو کې د زده کړو بهیرپیل شو.

 به کمال تاثرو تاسف اطلاع یافتیم که بار دیگر گل عمر یکی از فرماندهان جهاد افغانستان پرپر شد، چتر امن یک خانواده فروریخت و شمع امید یک منطقه خاموش گردید. قوماندان سیف الله خان (مجاهدراه حق) شاروال کنونی محمد آغه و از سنگر داران سنگر داغ و حماسه آفرین جمعیت اسلامی در منطقه کتب خیل ،محمد آغه ولایت لوگر پنجشنبه مورخ 9/5/ 1393 برابر به روز چهارم عید سعید فطر ساعت 8 شب به اثر حمله مهاجمان مسلح مخالف دولت افغانستان به طور غیر اسلامی و غیر انسانی در جلو چشمان اطفال و خانواده اش به شهادت رسانده شد.

انا لله و نا الیه راجعون

 د لوگر د محمدآغي ولسوالي شاروال قومندان سيف الله دنامعلومه وسلوالو لخوا داختر په 4رمه شپه په خپل کور کي پر 9 بجو دکورنی تر مخي پر شهادت ورسيده الله<ج> دي دوطن دوخمنان تبا او بر باد کري تر سو دوطن فعال ورونه او خويندي په ارامی سره ژوند وکري.

 د لوګر د پوهنې رئیس ښاغلی انجینر محمد اکبرستانکزی له خپلو ټولو مرستیالانواو کارکوونکو سره له ۵ ورځو اختریز رخصتیو وروسته نن سهار وختې خپلو دندو ته حاضر او د پوهنې ریاست په مقام کې په اختریزه غونډه کې راټول او په ډیر ورین تندي ، ورورولی ، خوشحالی او میني سره یو بل ته اخترمبارکي وویله.