( 79 سال قبل از امروز )

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

برکی راجان مرکز حکومت کلان لوگر در جنوب لوگر موقعیت داشته و در سال 1880 م یعنی 136 سال قبل حدود 1000 فامیل در آنجا زندگی مینمودند. زبان مردم دری ، پشتو و برکی ( اورمری) بود همچنان چندین فامیل اهل هنود نیز زمین و خانه و دوکان خود را داشتند . برکی راجان در راست دریای لوگر افتاده است؛ یک نیم میل در جنوب برکی برک و به طرف شمال سرکِ وجود دارد که به چرخ و سرک دیگر به جنوب یعنی تنگی وردگ و به طرف غرب و جنوب غرب به کوتل سجاوند مسیر باز میکند .

 در سال 1316 هـ ش زمانیکه ولایت لوگر منحیث حکومت کلان مربوط ولایت کابل و برکی راجان مرکز این حکومت کلان بود مکتب متوسطه انجا از ابتداییه ارتقا و افتتاح گردید. . به نسبت اینکه تعدادی فارغ التحصیل مکاتب ابتداییه به دارالمعلمین مستعجله به مرکز احضار و برای تربیه باقیمانده آن یک مکتب رشدیه متوسطه در مرکز حکومت کلان منظور و افتتاح شد . مراسم با تدابیر بسیار عالی اماده شده بود یک هفته قبل از افتتاح به کمک و همکاری شاگردان و توجه مدیریت معارف لوگر مزیین گردیده بود بازار و قلعه حکومت کلان توسط بیرقها اراسته شده بود و اماده پذیرایی بود. 

بنا روز دوشنبه 24 حوت سال 1316 هـ ش محمد عمر خان والی کابل و عبدالاحد خان معین وزارت معارف و هاشم شایق افندی رییس تعلیم و تربیه هییت رسمی برای افتتاح مکتب متذکره تعیین گردیده بودند و به مرکز حکومت کلان لوگر مواصلت نمودند . در حین زمان مذکور؛ شاگردان مکتب ابتداییه برکی برک و برکی راجان و یک مفرزه عسکری و تولی پولیس جهت امنیت نیز حضور داشتند. متعاقبا" روحانیون و معززین ملی مربوطات حکومت کلان و اهالی چکله علیای لوگر تشریف اورده بودند .

هیات ساعت 11 و نیم ذریعه موتر وارد برکی راجان شدند و مراسم خوش امدید اجرا گردید بعدا" محمد عمرخان والی کابل پیام پادشاه افغانستان اعلیحضرت محمد ظاهر شاه و مراحم محمد هاشم خان صدراعظم و تمنیات وزیر معارف را قرآت نمودند که با گرمی بدرقه و استقبال شد. بعدا" افتتاحیه مجلس با قرآت چند آیه قران پاک توسط حبیب الله متعلم مکتب مذکور صورت گرفت . متعاقبا" والی کابل و سپس عبدالاحد خان معین وزارت معارف و عبدالعلی خان کفیل حکومت کلان لوگر و خطابه پشتوی میر محمد اسحق سرمعلم مکتب متوسطه و احمد جانخان متعلم قرآت گردید.بعدا" نماینده حکومت کلان لوگر؛ محمد عمرخان زقُم خیل ( سناتور محمد عمرخان زقُم خیل بعدا" به غوثی تخلص مینمودند و چندین سال سناتور لوگر در پارلمان افغانستان ایفای وظیفه نمودند ) و شهسوارخان احمدزایی نماینده گان لوگر سخن رانی نمودند . حسب منظوری وزارت معارف به 24 نفر مدرسین و روحانیون لوگر انعامات مناسب داده شد و مجلس به ساعت 2 همان روز پایان یافت و ابنداییه برکی راجان به مکتب متوسطه برکی راجان ارتقا یافت . (1)

نوت : تصاویرِکه خدمت شما گذاشته ام ؛ هرکدام آنها مشعل درخشان و معززین قوم و مردم ما بوده اند یقینا" امروز انها سر در نقاب خاک گذاشته اند اما فرزندان و نواسه های انها الحمدلله زنده اند با دیدن انها و شناخت شان لطف نموده انها را نشانی نموده و در پیام تان نام هایشان را بنویسید .

زیر نویسها :

1 - کابل - مجله ، افتتاح مکتب متوسطه در لهوگر، ش 2 ، س ثور 1317 هـ ش ، ص 80 - 88 .