مفاهیم تندیس قهرمانان و سلاطین سوار بر اسپ

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

در کشورما از قدیمترین ایام حتی از زمان حملات اسکندر مقدونی و بعدا" دولت های مستقل یونانو باختری و بالاخره کوشانیان نمادی که تندیس سلاطین و یا قهرمانان جنگ را نشان بدهد جز در مسکوکات در دیگر پدیده ها به نظر نخورده است . اما زمانیکه دین اسلام در کشور ما راه یافت و مردم به آن گرویدند . تندیس ها به معنی بت پرستی توضیح گردید و گلیم آن از سکه ها چیده شد. و در سکه نام و القاب شاهان و کلمه طیبه نقر گردید .در حالیکه برای فتوحات خویش منار های یادگاری اعمار نمودند در حالیکه قرون متمادی؛ هنرمندان کشور ما هیکل تراشی و نقاشی را بهتر و بیشتر از دیگران فراگرفته بودند و میتوانستند؛ تندیس های سلاطین را سوار با اسپ و فیل با همه زیبایی آن بتراشند.

بنابران هیکل تراشی جای خود را به ساخت و ساز منار ها داد و امروز خوشبختانه چند منار در کابل ، غور و غزنه و هرات و بلخ ازگزند حوادث به دور مانده اند . برخی این منار ها با آیات کلام الله مجید مزین بوده است که نوع خط و کندن کاری و ارتفاع آنها مورد بررسی باستان شنان قرار گرفته است . در حالیکه در اروپا و امریکا برعلاوه سکه ها و منار ها ؛ نماد قهرمانان به اطوار مختلف بالای اسپ و یا بدون اسپ به نمایش گذاشته شده است و امروز جهانگردان ومردم همان کشور با دیدن انها می فهمند که قهرمانان شان چگونه زیست داشته و برای چی اینگونه جاویدانه شده اند .

1 - تندیس اسپ که یکپای جلو آن بلند باشد به معنی آنست ؛ فردی سوار بالای همان اسپ سوار ، اولا" در جنگ زخمی و بعدا" وفات نموده است .

2 - تندیس اسپ که هر دو پای جلویی او بلند باشد نشاندهند آنست: فرد بالای اسپ در جنگ و نبرد با دشمن کشته شده است .

3 - تندیس اسپ که با چهار پا استاده است به معنی آن است که فرد سوار به اسپ به مرگ طبعی خویش وفات نموده است .