نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :

در تشکیلات اداری ولایت لوگر روستای دوبندی مربوط ولسوالی خوشی میباشد بنابران دوبندی بین 69 درجه و 18 دقیقه و 23 ثانیه طول البلد شرقی و 33 درجه 58 دقیقه و 25 ثانیه عرض البلد شمالی واقع است . ( 1) و 2634 متر از سطح بحر ارتفاع دارد. دوبندی در سالهای پسین به خصوص هنگام تجاوز اتحاد شوروی بالای افغانستان از مناطق مشهور لوگر به شمار میرفت . دوبندی را نه تنها با نام دوبندی میشناسند بلکه بنام دوکانهای دوبندی هم شهرت دارد.

  قریه یا روستایی دوبندی در غرب کوتل شترگردن قرار دارد . این قُله در ارتفاع قلعه وزیر خیل چون گردن شتر میماند و بین اهالی به ( اوښ کمر) شهرت دارد . و داستانها فولکوریک برایش تراشیده اند . درگذشته فقط چند خانواده غلزایی ( غلجایی ) دراین جا زندگی داشتند. موقعیت آن در کنار سرک و درساحل دریای ناله یا نالا امکان زندگی مردم را فراهم مینمود . اما نمیتوانست بیشتر از یک غُند عسکر و نظامی را با انهم علوفه و لوازم و مواد سوخت کفایت کند . زندگی مردم سخت دشوار و رقت بار بود . (2 )

لوگر در تاریخ افغانستان از برجستگی خاص برخوردار بوده است در گذشته های دور نقش های مثبت بازی نموده است برای فعلا" به آن گذشته ها تماس نمی گیریم اما انچه در طول صد سال گذشته در این ولایت به خصوص دوبندی رخ داده است می پردازیم .

روز های دشوار دوبندی ادامه دارد!

روستای دوبندی در چند دهه به این سو از مناطق تاثیر گذار ولایت لوگر بوده است . بعد از سقوط شاه امان الله خان لوگر مانند کابل مورد تاراج و ستم افراد امیر حبیب الله کلکانی قرار گرفت . اما با ورود محمد نادر خان در جنوبی یکی از برادران موصوف وارد دوبندی شده و جبهه جدید جنگ علیه امیر کلکانی باز کرد . چنانچه در 6 ثور 1308 هـ ش هنگامیکه جنگ بین قوای امیر حبیب الله کلکانی و طرفداران محمد نادر خان در چرخ جریان داشت ؛ به سردار شاه محمود که در دوبندی مرکز داشت هدایت داده شد تا از آن طریق حملات خود را پیگیری نمایند . با وجودیکه این پیام شامِ دو روز بعد یعنی به تاریخ 8 ثور بعد از شکست « دبر » و « سجینک » برای شاه محمود رسید و موصوف فورا" شروع به تعرض نمودند . چون بیشتر ترتیبات خود را با بعضی خوانین و اقوام لوگر نموده بوند به این سبب از آن حمله نتیجه بهتری گرفته شد، یعنی « خوشی » را از عساکر امیر کلکانی گرفته جباخانه و ذخایر حربی را از آنجا بدست آوردند. از آن جا از راه «برگ» و سرخ آب به زرغون شهر حمله برده و افواج امیر کلکانی را از آنجا نیز وادار به ترک موضع نموده؛ در نظر داشتند که در همان شب بر تنگی واغجان حمله کرده و آنرا مرکز بگیرند .(3 )

همچنان از اولین روز های مقاومت در طول حدود چهل سال ؛ لوگر در جنوب کابل برای مجاهدین یکی از مراکز عمده به شمار میرفت به خصوص دوبندی ؛ نه تنها برای مسافران و هموطنان ما که از کابل فرار مینمودند از طریق چهارآسیاب خود را به « ده نو» میرساندند و از آنجا به دوبندی و بالاخره به جاجی و تیرامنگل در « کرم » و بالاخره به پشاور میرفتند. از جانبی دیگر لوگر شاهراه تدارکاتی مجاهدین همه افغانستان بود . بنابران اهمیت لوگر برای عساکر شوروی به خوبی معلوم بود بنابران برای بدست آوردن این شاهراه ازهیچ ظلم و تباهی دست بردار نبودند . ( 4)

لوگر نیز مبارزه سنگین در طول سالهای 1980 م دیده است .ژورنالیست سویدنی بنام Borge Almqvist روزنامه نگار، که در سال 1982 از لوگر بازدید نموده بود ، نوشت که: "در همه جا ولایت لوگر چشم جز خرابه ها و قبرها چیزی دیگر نمی بینند ".

ژورنالیست دیگربنام « میک بری Mike Barry » می نویسد: ما وارد ولایت لوگر شدیم در دوبندی از جمله دوازده قریه ؛ هشت تای آن به کلی ویران و از سکنه خالی بود. برای ما گفته شد باید تا ازاین جا به التمور برویم . و آنجا را مه غلیظ در شام و صبح زود پوشانده بود ما شاهد اولین زخمی یی بود که در التمور دیدیم . برای ما گفتند که دیگر التمور وجود ندارد . ( 5)

عملیات شوروی شامل استفاده از بمب گذاری، استفاده از مایعات قابل اشتعال برای سوزاندن مردم ، مسمومیت آب آشامیدنی، و تخریب محصولات کشاورزی و زمین های کشاورزی بود . یک نویسنده که شاهد حوادث استدلال می کنند که اقدامات شوروی در ولایت لوگر به نسل کشی شباهت داشت .

اما امروز این قریه از میوه جات چون توت و سیب غنی است . یک مکتب ابتداییه دارد که از معلم در آن مکتب خبری نیست . درخت های سفید دار و عرعر این قریه که مایه زیبایی و سرسبزی بود به خاطر ساختن صندوق های انگور از بین رفته است . دارای یک مسجد جامع میباشد . برعلاوه آن همه کاستی ها و بدبختی که در طول 40 سال مردم این قریه متحمل شدند امروزباشندگان دوبندی هیچگونه امنیت جانی و مالی ندارند .

زیر نویسها :

1 - قاموس جغرافیایی ،ج دوم، کابل، 1335 هـ ش، ص 264 .

2 - آدمک - لودیک ، گزینر جغرافیایی و تاریخی افغانستان، ج 6 ، ص 161 .

3 - کشکی - برهان الدین ، نادر افغان، ج اول، مطبعه سنگی مطابع دولتی ، کابل ، 1310 هـ ش ، ص 448 .

4 - kakar - Mohammwd ,Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979-1982, p; 231 .

5 - Massacre in Logar : UC Press E-Books Collection, 1982-2004 .