نویسنده: استاد شاه محمود محمود

بند خروار از حیث متانت و موقعیت و فراخی کاسه بند در جمله بند های درجه اول میباشد. این بند در یک تنگی قرار دارد و طول حصه تحتانی آن 20 متر و ارتفاع آن 30 متر و طول حصه فوقانی آن 250 متر معین شده است . چنانچه از روی نقشه آن معلوم میشود طرفین تنگی مذکور سنگلاج بوده برای تعمیر بند خیلی مناسب است .متن بند از سنگ تعمیر گردیده است ولی آن بدنه بند که رخ به آب و متصل به آب است به عرض دو متر و پنجاه سانتی متر پخته کاری شده است و مخلوطی مصالح آن چونه، سمنت و سندله و ریگ است که علاوه برآن جهت منع نفوذ آب به اندازه پنجاه سانتی مترورق سمنتی دیگر نیز دارد.

 بند خروار که ضخامت حصه تحتانی یک دیوار آن50 متر و عرض حصه فوق آن یعنی به ارتفاع30 متر میباشد دارای ظرفیت 750000000 متر مکعب (؟) آب خواهد بود و 75000 جریب زمین را آبیاری مینماید و اگر دوبار پُر شود 140000 جریب زمین را اب میدهد (؟). برج مجرای آب بند مذکور 30 متر بلندی دارد مخلوطی مصالح تعمیر برج مدبور از سنگ و سمنت و ریگ است و ماشین حرکت دروازه بند بالای همین برج نصب است .(1)

اما قاموس جغرافیایی افغانستان طول بند را 140 متر و بلندی آن را 30 متر و گنجایش و ظرفیت اب را نزده ملیون متر مکعب آب اندازه نموده است که تقریبا برای 20 هزار جریب زمین کفایت میکند . ( 2) 

دروازه برج پنج در چهار متر بود از فولاد ساخته شده است . مجرای اب به قسم صوف ( تونل) سنگی به طرف چپ دیوار بند در میان تکه های سنگلاخ و بطور خیلی مضبوط تعبیه شده است که بدهن آن دروازه بند نصب شده از طرف بالا حرکت داده میشود . طول تونل 50 متر و ارتفاع آن 4 متر و عرض آن 3 متر است و فی ثانیه از تونل مذکور 12 مکعب اب خارج میشود . در نظر بود پایان تر از بند بعد از علاقه چرخ سه نهر از آب بند جریان خواهد کرد که یکی از انها دشت زیر کوتل خر پیچک را ابیاری خواهد نمود و دوم آن دشت شاه مزار و سوم آن دشت خاکه را سیراب خواهد نمود. بنای بند خروار در سال 1310 هـ ش نهاده شده و تا سال 1316 تکمیل و به بهره برداری رسیده باشد . (3) ( نمیدانم امروز این خواست براورده شده است یا خیر . هموطنان ما که در ولسوالی چرخ و یا خروار زندگی دارند لطفا" در این مورد بنویسند)

زیر نویسها :

1 - سالنامه کابل 1315 هـ ش ، مطبعه دولتی ، کابل ، 1315 هـ ش، ص 123 .

2 - افغانستان - قاموس جغرافیایی ، ج اول ، از نشرات انجمن آریانا دایرة المعارف ، کابل ، 1335 هـ ش، ص 277 .

3 - سالنامه کابل 1315 هـ ش، ص 124 - 125 .