لیلیاس هملتون داکتر انگلیسی امیر عبدالرحمن خان و نویسنده کتاب دختر وزیر !

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
امیر عبدالرحمن خان اولین پادشاهی بود که برای پیشبرد وتحقق مرام های خویش؛ به استخدام انجنیران، داکتران و تخنیکران خارجی به خصوص انگلیس ها پرداخت. پادشاه چون بخشی از عمر خود را دور از وطن گذشتانده بود تغییراتی بنیادی برای ترقی و پیشرفت صنایع و تجارت و رشد جامعه به میان آورد. بنابران تلاش کرد تا به کمک کارمندان فنی خارجی مسیری را طی نماید که در افغانستان بی سابقه بود. بزرگترین کاری که انجام داد ماشین خانه نو بنیاد زمان امیر شیرعلی خان را که توسط انگلیس ها به کلی ویران شده بود دوباره به شکل بهتری احیا و اعمار کرد.

اهمیت زبان مادری دربیرون از افغانستان

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
از بدو پیدایش انسان زبان جز انتقال مفاهیم و شناخت و اموزش و اتصال خانواده بوده است. طفل بعد از تولد ؛ احساس و گرمای مادر را لمس میکند و زبان که مادر به آن صحبت مینماید گوش فرا میدهد و به آن خو گرفته و حفظ میکند. برخی را با احساس خویش میشناسد و برخی را با چشمان خود تماشا نموده و مفهوم آنرا در حافظه نگهمیدارد. بنابران در کل زبان مادری عبارتند از : زبان طفل همان زبانی است که از بدو تولد درأغوش مادر و محیط خانه از والدین اش به خصوص مادر فرامی‌گیرد؛ میباشد ویا درواقع زبان اولی و اصلی همان زبان مادر طفل میباشد .دراین جا نمیتوان پدر را استثنا قایل شد . در کشور ما چون اکثر ازدواج ها میان اقوام مختلف که دارای زبانهای متفاوت هستند صورت گرفته باشد؛ بنابران معیار ما زبان مادری طفل است .

سرمحقق عبدالله بختانی به جاویدانگی پیوست

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
سرمحقق عبدالله بختانی خدمتگار ، نویسنده ، ژورنالیست، شاعرو محققشناخته شده یی افغانستان روز گذشته شنبه 5 حوت 1396 هـ ش = 24 فبروری 2018 م به عمر نود وسه سالگی به جاویدانگی پیوست. مرحوم استاد خدمتگاربختانی تحقیقاتی فراوان دربخش های مختلف ادبی و فرهنگی انجام داده و بیشتر از صد اثر تحقیقی به زبان های فارسی و پشتو نوشت که منجمله 78 اثرآن چاپ و 28 اثر دیگر او ازچاپ بازمانده و یا در شرف چاپ است .استاد بختانی خدمتگار عضو جنبش ویش زلمیان بود و در ادارات و مراکز علمی و مطبوعاتی و ژورنالیستی دربست های مختلف ایفای وظیفه نموده است .

په لوګر ولایت کې د پنځم او شپږم (130) بستونو لپاره د ۲۰۶۴ کسانو څخه ازموینه واخیستل شوه

د لوګر ولایت مرستیال قمرالدین شکیب،ولایتي شورا غړي الحاج محمد ناصر غیرت، د لوړو زدکړو وزارت څخه راغلي پلاوي، د پوهنتون،اداري اصلاحاتو،تخنیکي او سکتوري چارو،بشري سرچینو, شهیدانو او معلولینو رئیسانو او د لوګر پوهنتون استادانوګډون کړی و.
د ازموینې د پیل په مراسمو کې د ولایتي شورا غړي الحاج محمد ناصر غیرت دپروسې په شفافیت ټینګار وکړ او له ځوانانو یې هیله وکړه چې هر څوک پدې پروسه کې بریالي را ووتل باید د هیواد لپاره له زړه کار وکړي او کوم کسان که له پروسې پاته کیږي هغه هم بریالي دي اما داچې بستونه کم او ګډونوال زیات دي نو دلته هغه 130 دلوړو نمرو لرونکو کسانو ته به حق اولیت ورکول کیږي.

دخواشينۍ او ډاډګيرنې پيغام!

په ژورې خواشينۍ سره مو خبر ترلاسه کړل، چې دپښتو ادب ځلانده ستورى استاد عبدالله بختيانى د ورپيښې ناروغۍ له امله ددې نړۍ څخه وکوچيده او په ابدي خوب بيده شو.

انالله وانااليه راجعون

استادعبدالله بختيانى دپښتو ژبې دادب ځلوونکي ډيوه يادولى شو، ارواښاد په ليکوالي او شاعري کې برلاسى شخص او دادب بڼ مرغانو ته يې په ژبه او د ني له لارې خوښي ورپه برخه کړې وه.
استادبختياني لسګونه منثور او منظوم آثارليکلي دي؛
ارواښاد استادبختيانى د 92 کلونو په عمر ومړ.

مرحوم الحاج كندك مشر سيدعلم خان خوشيوال

مرحوم الحاج كندك مشر سيدعلم خان خوشيوال فرزند ميرعلم خان باشنده اصلي ده پايان ولسوالي خوشي ولايت لوگر كه مرحومي درپست هاي مختلف كليدي وزارت امورداخله جمهوري اسلامي افغانستان ايفاي وظيفه نموده است ودرسال ١٣٦٧به اثرمريضي كه عايد حالش گرديده بود. داعي اجل رالبيك گفت.

د لوګر ولایت لپاره نوی والي محمد انور اسحاق زی معرفي او پخواني والي محمدحلیم فدایي مخه ښه وکړه

(حوت-۱)

 د لوګر ولایت لپاره نوی والي الحاج محمد انور اسحاق زی معرفي او د پخواني والي محمد حلیم فدایي د مخه ښې په مراسمو کې د سیمه ییزو ارګانونو د خپلواکې ادارې د ښاروالیو چارو مرسیتال عبدالباقي پوپل، د ولسمشر سلاکار محمد علم راسخ، ولسي جرګې غړې شکیلا هاشمي، ولایتي شورا رئیس حسیب الله ستانکزي اود شورا ټولو غړو، د استناف محکمې رئیس حقیق الرحمن حقمل، د څلورمې پلې لوا قومندان، د لوګر په سلګونه قومي مشرانو، علماوو، ځوانانو، میرمنو، مدني ټولنو او رسنیو ګډون کړی و.
د ولایتي شورا رئیس میلمنو ته د ښه راغلاست ترڅنګ د پخواني والي د تیرو دوه کالونو او اته میاشتو کارونه چې د لوګر بڼه یې بدله کړې وستایل او نوي والي ته یې د مبارکۍ تر څنګ د کامیابۍ هیله وکړه.

که پر بدن مو فیبروم او زخې وي، په دې اسانه لار یې لرې کړئ

لیکنه: احمد فرهاد توتاخیل

فیبروم په اصل کې هغه بې ضرره تومور (Benign Tumors) دانې دي، چې د انسان د بدن په بیلابیلو برخو کې راخیژي. د دغو بې ضرره دانو رنګ معمولاً د انسان د پوستکي په څیر وي او یا هم ځینې وخت د پوستکي له رنګ څخه څه ناڅه روښانه وي او غوټې ته ورته وي. د فیبروم اندازه له ۱ ملي متر څخه نیولې تر ۱ سانتي متره پورې وي، چې ډیری وخت د انسان په تخرګ، غاړه، د سترګو شاوخوا، خیټه او د سینو لاندې راڅرګندیږي. د دغو دانو اندازه غټیدلی هم شي، چې بیا ځینې وخت ترې وینې بهیږي او انسان ناراحته کوي.

دسلواغې ۲۶ مه؛ دافغانستان څخه سرولښکرو دوتلو ورځ

 د۱۳۶۷ کال دسلواغې دمیاشتې په ۲۶ مه دشوروي سرولښکروماته دافغانستان په تاریخ کې ثبت اوپه زرینوکرښوولیکل شوه. ترڅونورهیوادونو دداسې بی غیرتې ماتې اوغاښ ماتوونکې ځواب څخه عبرت واخلي.
تاریخ ښودلې چې افغانان دنړۍ هیوادونوپه وړاندې دښې حسنې نیک روابط او علاقمندي ددواړوخوا خاصتاً دګاونډیانوسره ډیرې ښې دي، ولې دخپلې پاکې خاورې دساتنې اودملي شتمنیواوناموس څخه دفاع دیرغلګروپه مقابل کې مبارزه یې کړې دي اوکوي به یې.

لوګر د ملي امنیت ریاست لپاره نوی رئیس معرفي او د پخواني رئیس کارونه وستایل شو

(سلواغه-۲۳)

نن ورځ د لوګر ولایت د ملي امنیت د نوي رئیس د پیژندنې په غونډه کې د ولایت والي محمد حلیم فدایي، د ملي امنیت عمومي ریاست ولایتي مرستیال عبادالله عبادي، ولایت مرستیال قمرالدین شکیب، ولایتي شورا رئیس حسیب الله ستانکزي،د شورا غړو قسیم خوشیوال، محمد ناصرغیرت، محب الله صالح او قریب الله سادات، د څلورمې پلې لوا قومندان برید جنرال عبدالرازق صافي، د ملي امنیت پخوانی رئیس غلام رباني، ملي امنیت اوسني رئیس برید جنرال فیض الله سادات، امنیت امر ایوب وردګ ، د ولسي پاڅون کوونکومشر فرهاد اکبري، د کوچیانو قومي مشر حاجي سالم نعیم زوی، قومي مشرانو او د ملي امنیت مسولینو ګډون کړی و.

مسافرت سردار نصرالله دومین پسر امیر عبدالرحمن خان به لندن ، پاریس و روم

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

بخش پنجم

سردار نصرالله خان در روم :

بندر مارسل :
شهزاده نصرالله خان روز پنجشنبه سلخ ربیع الاول به سواری ریل از پاریس به بندر مارسل رسید . در بندر کرنل تالبیت ترجمان با داکتر لی از شهزاده پذیرایی نمودند و بعدا" به سواری گادی ( کالسکه) با معیت خدمه های همرکاب خویش طی طریق نمودند و از ساحل به کشتی ( جهاز) تشریف بردند بنابر گفته فیض محمد کاتب ؛ جهاز رانان ؛ با طناب و شراعش ( بادبان کشتی ) جهاز را صعود دادند میر اسمعیل خان رساله دار با سپاهیان نظام در بیرون کشتی ادای احترام نمود و شهزاده وارد کشتی شده ؛ بحر پیما شد.

گلستان سرای یا اقامتگاه شخصی امیر عبدالرحمن خان

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
قبل از زمامداری عبدالرحمن خان برای سکونت شاه مکان مناسبی وجود نداشت. بالاحصار و ارگ شیرپور در تجاوزات انگلیس بالای افغانستان ویران و قسمت‌های از آن سوخته بود. در زمان حکمرانی امیر شیرعلی خان کار ساخت قلعه‌ یی شیرپور به دستور وی آغاز شده بود، اما با حمله‌ و تجاوز انگلیسی‌ها به کابل در سال 1878 - 1879 م ، و رفتن امیر به شهر مزار، در اعمار ارگ سکتگی به میان آمد. زمانی که امیر عبدالرحمن خان به کابل آمد و قدرت را در دست گرفت، برای سکونت پادشاه مکان مناسبی وجود نداشت. عبدالرحمن خان شب اول را در منزل غازی عبدالله خان وردک که در دِه افغانان کنونی موقعیت داشت، سپری کرد. بعدا" به باغ بابر محل مناسبی برای خویش اماده کرد و حرم خویش را جا داد.

نیم نگاهی بر فراز و نشیب خدمت تحت بیرق یا مکلفیت عسکری !

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
خدمت عسکری به معنی واقعی آن در هنگام سلطنت دوم دوست محمد خان هسته گزاری گردید و در زمان سلطنت شیرعلی خان اردوی منظم عسکری عرض وجود کرد که تا زمان حکمروایی مجاهدین در سال ۱۳۷۱ هـ ش به اشکال مختلف ادامه داشت.. در حالیکه در گذشته های دور؛ قوت های نظامی کلا" قومی و یا بصورت ساده تر گروه های فیودالی بودند که در خدمت پادشاه قرار داشتند.

میر عبدالجواد شاه آغا شخصیت روحانی و فرهنگی افغانستان

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
میرعبدالجواد شاه آغا شخصیت روحانی و علمی و فرهنگی در ولایت قندهار مرجع عوام الناس و کارداران دولت بود. زمانیکه صحبت از شناخت ایشان به میان آمد . از اندوخته ها ودانش و دسترسی ایشان به علوم مختلف خواننده و شنونده را به صفحات تاریخ می کشاند که آنرا به عقب ورق زد . تا سرگذشت آغا صاحب را در لابلای دانشمندان بزرگ چون ابوریحان بیرونی، موسی خوارزمی و محمد بن جریر طبری و دههای دیگر جستجو کرد.
میرعبدالجواد آغا از تمام آن همه دانشمندان توشه یی برداشته و بنابر گذشت زمان ؛ برخی را با اندوخته های خویش انکشاف داده بود . همچنان یکی از علوم « جَفر» را سرآمد روزگار بود. که دیگر دانشمندان از این علم بی خبر بودند.

تاریخچه کریکت در افغانستان

نویسنده: استاد شاه محمود محمود

مقدمه :
قبل از همه سه برد پی درپی تیم کریکت افغانستان را علیه زیمباوی تبریک و تهنیت میگویم ارزومندم این موفقیت ها دریچه همدلی وهمبستگی واتحاد را بین هموطنان مان بگشاید انشالله .
تاریخچه کریکت در کشورما ظاهرا" حدود بیش از چند سال نمی گذرد اما موفقیت ها چنان است که گویی این بازی سالیان متمادی در کشور مان مروج بوده است . در حقیقت امروز بعد از بازی فوتبال و پهلوانی ، سپورت دلخواه هموطنان ما کریکت میباشد. تا جاییکه روز تا روز بیشترجای پای درقلب هموطنان ما بازنموده است .

لوګر کې د ۴/۲۰ کیلوولټ برښنا د توزیعي شبکې جوړول

د برښنایي خدمتونو د رسولو له لړۍ سره سم د لوګر مرکز پل علم ښار او اړوندو سیمو ۱۳ زره پیریدونکو ته د ۰.۴/۲۰ کیلوولټ د برښنا د توزیعي شبکې جوړولو چارې دوام لري.
د برښنا دا پروژه به د لوګر د خلکو په ژوند کې د مثبتو بدلونونو او ژوند د کچې د لوړولو ترڅنګ د دوی د اقتصادي پرمختګ، اطلاعاتو او نوې ټکنالوژۍ ته د لاسرسې په برخه کې مثبتې اغیزې له ځان سره ولري.
ددې برښنايي شبکې د جوړیدو چارې د ۲۰۱۷ زیږدیز کال د مې په ۴ نیټه پیل شوې چې تر دې دمه یې ۲۷ سلنه کارونه ترسره شوي او پاتې چارې به یې د ۲۰۱۹ زیږدیز کال د اپریل تر وروستۍ نیټې بشپړې او ګټې اخیستې ته وسپارل شي.

د لوګر د پوهنې ریاست سره د بیکونو مرسته وشوه

پل علم، د لوګر دپوهنې ریاست د مطبوعاتو دفتر، شنبه، سلواغې ۲۱ مه

د لوګر د پوهنې له ریاست سره د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو وجهي صندوق یا یونیسف د بیکونو مرسته وکړه.
په یاده مرسته کې دغې ته ادارې ته ټول ټال ۲۰۱۶۶ د کتابونو بیکونه رالیږل شوي، چې ۳۰۲۴۹ زره امریکایي ډالره ارزښت لري.
دغه بیکونه د لومړنیو ټولګیو د زده کوونکو لپاره دي، چې د راتلونکي نوي ښوونیز کال په لومړیو کې به پر یادو زده کوونکو ووېشل شي.

 د محمداغې ولسوالۍ د دهنو کلي له پرون غرمې راهیسې جګړه روانه ده

د محمداغې ولسوالۍ د دهنو کلي اوسیدونکي وايي له پرون غرمې راهیسې په دغه کلي کې د وسله والو طالبانو له خوا کور په کور عملیات پیل شوي او یو تن ملکي وګړی یې وژلی هم دی.
د سیمې اوسیدونکي وايي دمګړۍ هم په سیمه کې سخته جګړه روانه ده او طالبان چاته د وژل شوي کس د مړي د لیږد اجازه نه ورکوي.
خو د محمداغې ولسوالۍ امنیه قوماندان مطیع الله عبدالرحیمزی وایي په یاده سیمه کې د وسله والو طالبانو له خوا یو پولیس او یو ملکي وګړی وژل شوی او په دې اړه نور خبرونه ناسم بولي.

پادخوابي: د لوګر اوسنی وضعیت د منلو وړ ندی

په ولسي جرګه کې د کابل د خلکو استازی د نړیوالو چارو کمیسیون رئیس او د پادخوابي ټولنیز بڼست مشر الحاج زمرک پادخوابي وایي چې د لوګر اوسنی وضعیت ورته د منلو وړ ندی او په نوموړي ولایت کې داسې اشخاص استخدامیږي چې په څه نه پوهیږي او باید وړ او تکړه ځوانانو ته د کار زمینه برابره شي.
نوموړي چې د زمرک پادخوابي ټولنیز بڼست لخوا د هیواد له بیلابیلو پوهنتونونو څخه د لوګر ولایت د سږکال فارغ شویو محصلینو فراغت غونډې ته وینا کوله وویل زرګونه فارغ شوي محصلین لرو چې دنده نه لري او سلګونه محصلین موږ ته د دندې د لاسته راوړلو لپاره راځي.

۳۴۰۰ لوګري ځوانان را و پېژنئ چې پر دندو یې وګمارم!

 هغه خلک چې د لوګر د ځوانانو لپاره د کار زمینه غواړي نو ترې هیله لرم چې موږ مس عینک کې ۴۰۰ ځوانانو ته د سرباز او افسر په توګه اړتیا لرو او ټول چې د نا امني یوازې چیغي وهئ، دوی د په ګډه داسې ځوانان چې ددوی ومني ۴۰۰ د په ګډه را معرفي کړي چې ورته استخدام یې کړو او په ملي اردو کې تر ۳۰۰۰ پورې ځوانان را معرفي کړي چې ور ته استخدام یې کړو.